Bélgica: De app die voor een betere aardappeloogst zorgt

De aardappeloogst in ons land zit er nagenoeg op. Zoals elk jaar rooiden de Belgische boeren 4,5 miljoen ton aardappelen om te verwerken tot frieten, chips en kroketten. Het gros (90 procent) is bestemd voor het buitenland. Dat maakt van België ’s werelds grootste exporteur van diepgevroren aardappelproducten.

Voor het eerst gebruikten 350 boeren afgelopen maanden big data om hun bintjes, fontanes en nicola’s te monitoren. Op 1.300 percelen (ruim 8.000 hectare) hielp de app watchITgrow onder meer droogte, hitte en variabiliteit in het veld te bestrijden. Op die manier werd bijna 10 procent van de volledige Belgische aardappeloogst (of ruim 400.000 ton) digitaal opgevolgd.

De meeste bintjes (frietaardappel) komen dit seizoen - volgens watchITgrow - uit het Waalse Chaumont-Gistoux. De meeste fontanes werden vooral in de Kempen en Brabant gerooid. West- en Oost-Vlaanderen presteerden ondermaats door de droogte; op de velden daar viel minder regen dan in de rest van ons land.

Zo werkt de app watchITgrow.

Hoe werkt het?

Met de hulp van satellietbeelden van de Europese Sentinel-satellieten - die uitgerust zijn met apparatuur om vegetatie op aarde in beeld te brengen - kunnen de boeren en ook handelaars en verwerkers de groei en de ontwikkeling van hun aardappelen opvolgen. Elke vijf dagen krijgen ze in de app watchITgrow verse beelden, tenzij te veel wolken roet in het eten gooiden.

Door de beelden te koppelen aan de weersgegevens van het KMI en bodemdata kan de app ook het rendement per veld voorspellen. ’Dat is het revolutionaire aan deze technologie. Bestaanden modellen komen niet verder dan regionale voorspellingen’, zegt Jürgen Decloedt van het onderzoekscentrum VITO, dat de app samen met de universiteit van Luik, het Waalse landbouwonderzoeksinstituut CRA-W en de aardappelhandelaars en -verwerkers (Belgapom) ontwikkelde.

  © Hollandse Hoogte / Siebe Swart l

© Hollandse Hoogte / Siebe Swart l

Voordelen?

De boer geeft zijn velden in de app manueel of door middel van tractordata in, net als het aardappelras en de plantdatum. Van dan af wijzen donkergroene pixels - een pixel staat voor 10 op 10 meter van de akker - op goed groeiende knollen. Als op de beelden gele of bruine vlekken verschijnen, is er iets loos en moet de boer het veld ter plekke inspecteren. Die visibiliteit is een enorme plus voor boeren die veel akkers beheren.

WatchITgrow heeft de teler dan ook al gewaarschuwd dat de vochtigheid of temperatuur afwijkt van de langetermijngemiddelden. De oorzaak voor een achterblijvende groei kan ook een woekerende schimmel of een tekort of teveel aan stikstof zijn. Adviezen om in te grijpen geeft de toepassing voorlopig niet. Dat wordt op termijn wel mogelijk als meer boeren de app met hun data verrijken. ’Hoe meer data, hoe meer functionaliteiten we kunnen bouwen. Op die manier evolueren we naar precisielandbouw die de kwaliteit en kwantiteit van de oogst zal verhogen’, zegt Decloedt.

De telers kunnen met watchITgrow ook nagaan of hun rendement hoger of lager ligt dan dat van collega’s in hun gemeente.

Waarom nodig?

De aardappelindustrie is een van de snelst groeiende voedingssectoren in België. Al jaren investeren de aardappelverwerkers meer dan 100 miljoen euro per jaar, met een uitschieter van 300 miljoen euro in 2016. Grote spelers als McCain (Lutosa), Clarebout Potatoes en Agristo hebben hun productiecapaciteit flink opgedreven.

De vraag van die aardappelverwerkers overstijgt het aanbod van de zogenaamde ’potato belt’ door Frankrijk, België, Nederland en Duitsland. Aangezien de 100.000 hectare Belgische aardappelgrond niet valt uit te breiden moeten de telers op de bestaande akkers meer en betere aardappelen zien te kweken. Een hectare levert gemiddeld 45 ton aardappelen op. Met dat rendement zijn de Belgische boeren koploper. Toch moet het cijfer omhoog, tot pakweg 60 ton.

 Een fabriek van aardappelverwerker Agristo. © rv

Een fabriek van aardappelverwerker Agristo. © rv

Uniek?

AB InBev ontwikkelde een soortgelijke app, SmartBarley, voor zijn gersttelers. De bierreus werkte daarvoor samen met agronomen (wetenschappers die gespecialiseerd zijn in het modelleren van hoe landbouwgewassen presteren onder een breed scala aan omgevingsfactoren) en dataminers.

VITO overweegt ook rotatiegewassen als tarwe, gerst, maïs en suikerbiet aan watchITgrow toe te voegen. ’De oogst van aardappels is het moeilijkst te voorspellen. Nu dat lukt, kunnen we de app uitbreiden met andere gewassen’, zegt Decloedt. Eerst volgt overleg met de boeren om na te gaan of zij daarvoor vragende partij zijn of eerder een verdieping van het aardappelmodel verkiezen.

Het is volgens Decloedt te vroeg om de app een pluim te geven voor een betere oogst dan vorig jaar. ’Die impact valt nog niet te meten. Het verzamelen van data was de eerste stap. Nu komt het erop aan samen met de sector watchITgrow verder te ontwikkelen tot een app die ook adviezen geeft rond onder meer bemesting en irrigatie. We moeten de landbouw warm maken voor dit soort technologie met een gigantisch potentieel.’