Bélgica: Fritesaardappelteler wordt ook Avebe-teler

Bij Avebe hebben zich dit jaar voor het eerst sinds decennia nieuwe leden aangemeld, die voorheen nog nooit zetmeelaardappelen hebben geteeld. Loonbedrijf Maas Markelo is 1 van hen.

Eigen akkerbouwtak

Loonbedrijf Maas Markelo is gespecialiseerd in loonwerk voor de veehouderij. Het heeft geen grondverzet-neventak. Om personeel en machines tijdens dalperiodes toch rendabel in te kunnen zetten, heeft het bedrijf jaren terug een eigen akkerbouwtak opgezet, ten dienste van het loonbedrijf. Zo teelde het in eigen beheer veel mais, wat verkocht wordt aan veehouders in de regio. Omdat vanwege de schaalvergroting het aantal veehouders, dus clientèle, kromp, evenals de afzet van snijmais, zocht het loonbedrijf een nieuwe tak. “We kunnen ons werkgebied voor het loonbedrijf wel vergroten, maar de grotere rijafstanden leiden alleen maar tot extra niet factureerbare verliesuren. Een financieel interessante teelt in plaats van mais om de jongens en machines toch aan het werk te kunnen houden, leek ons een betere keus.”

Fritesaardappelen telen

Na 3 jaar oriënteren viel de keus op fritesaardapppelen. De grond in de regio is ervoor geschikt, de teelt is niet onbekend in de streek en het is niet gequoteerd. Pootgoed viel af, omdat het personeel meer feeling heeft met trekkerwerk dan met selectiewerk. Ook suikerbieten bleek vanwege de aankoop van suikerreferentie niet haalbaar. “Onze ambitie is in enkele jaren te groeien naar een aardappelareaal rond de 80 à 100 hectare, natuurlijk afhankelijk van de beschikbaarheid van grond, de grondhuur en pootgoed.”

Demo-pootmachine

In 2016 pootte Maas de aardappelen met een demo-pootmachine. Kort daarop werd geïnvesteerd in een compleet machinepark. Zo kocht het bedrijf een nieuwe Grimme SE150-60 getrokken rooier en een gebruikte stortbak en hallenvuller. Later kwamen daar nog een nieuwe Grimme GL420 pootmachine en een grote Krampe BB900 kipper bij. Al met al een investering van om en nabij de 3 ton.

Vlokken en Hansa’s

In 2016 sloot Maas een vlokkencontract af met Aviko Potato voor 17 hectare. In 2017 schaalde Maas op naar 52 hectare, met Hansa’s voor het koelverssegment en vlokkenaardappelen. “We wilden dat jaar ook wel fritesaardappelen telen, maar vanwege onvoldoende beschikbaarheid aan Fontane-pootgoed ging dat niet door.”

Overtonnen

Seizoen 2017 is financieel geen gelukkig jaar voor Maas. Net als elders in Nederland groeiden de aardappelen goed, met als gevolg veel overtonnen en grove aardappelen. Aviko Potato hanteert voor Hansa’s een min/max-contract. Vanwege de overvloedige oogst gold de minimum-contractprijs van € 9 per 100 kilo. Daarbovenop kwam een extra aftrek van € 3, omdat meer dan 20% van de aardappelen grover bleek dan 50 millimeter opwaarts. Het contractdeel bracht dus maar een schamele € 6 per 100 kilo op, de overtonnen slechts € 3.

Deel rechtstreeks via Aviko naar Avebe

De Ottena’s en Achilles voor de vlokken leverden ook topbrengsten, gemiddeld 65 ton per hectare. Het contractdeel bedroeg 45 ton per hectare. Daarnaast teelde Maas ook 10 hectare aardappelen vrij. In totaal bracht dat zo’n 1.300 ton overaardappelen. Deze bleken lastig af te zetten. Aviko Potato zat ruim in zijn contractaardappelen en kon de overtonnen niet gebruiken. Met hulp van Aviko is alternatieve afzet voor de aardappelen gezocht. Een deel is rechtstreeks via Aviko naar Avebe gegaan. Een ander deel is verkocht aan individuele Avebe-telers, die nog ruimte hadden in hun B- en C-quotum. Hij beurde slechts € 2 tot € 3,50 per 100 kilo voor de aardappelen.

Tweede afzetkanaal

Afgelopen jaar heeft Maas aan het denken gezet. “In jaren met overvloed sta je zonder tweede afzetkanaal compleet met de rug tegen de muur, omdat je nergens met je overtonnen heen kunt. Maas overwoog voor 2018 naast Aviko Potato met Farm Frites of McCain in zee te gaan, maar besloot uiteindelijk toch Avebe te benaderen. Vanwege de veiligheid. “Met fritesaardappelen heb je altijd wel eens een partij die tegen afkeur aanschurkt. Avebe is dan een mooi kanaal voor een dergelijke partij.”

‘Achteraf op het juiste moment lid geworden’

Maas kocht in oktober 2017 20 aandelen, goed voor 10 hectare. Hij kreeg daar toen nog € 350 per aandeel op toe. “Achteraf op het juiste moment lid geworden”, stelt Maas. Nadat Avebe haar hoogste prestatieprijs ooit had bekendgemaakt, kregen nieuwe aandeelhouders geen geld meer toe per aandeel.

Dubbeldoelras

Dit jaar teelt Maas 47 hectare consumptieaardappelen voor Aviko: Hansa’s voor koelvers, Fontane voor frites, en een deel vlokken, onder andere Ottena, Sassy en Achilles van handelshuis Hof uit Balkbrug. Plus dus 10 hectare zetmeelaardappelen. Ook het dubbeldoelras Ottena. Vanwege zijn lage onderwatergewicht levert Ottena bij Avebe niet de hoogste uitbetalingsprijs op. Maar daar tegenover staat dat het ras ook naar de vlokken en de frites kan. Zo kan Maas later nog schuiven waar welke aardappelen naartoe gaan.

Financieel geen topjaar

Ondanks dat afgelopen jaar voor hem financieel niet goed uitpakte, staat Maas nog volledig achter hun strategische keuze aardappelen te gaan telen. “Dergelijke slechte jaren horen bij het ondernemerschap. Zakelijke relaties zijn verhard. Contract is contract.” Niet leuk, maar Maas heeft daar wel begrip voor. “De tijd van gemoedelijkheid ligt ver achter ons.” Anderzijds heeft Aviko hem ook niet laten vallen en geholpen alternatieve afzet voor de overaardappelen te vinden.