Turquía: Patates fiyatları neden zıpladı

Dünyada 5 bin çeşidi olan patates üç amaçla üretiliyor: hayvan yemi, nişasta yapımı ve insan besini.

Osmanlı topraklarına giriş tarihi tahminen 1850’ler. Yani bundan 150 yıl önce.

Mutfakların en vazgeçilmez iki ismi; patates ve soğandır.

Ev hanımlarının ve aşçıların olmazsa olmazı. Hem başlıbaşına yemekleri yapılır hem de yemeklerin ek lezzeti olarak sofralarda yerini alır.

Haşlaması, etlisi, püresi, kumpiri, sade yemeği, salatasıyla onlarca çeşiti yapılan patatesin en çok kullanılan ve beğenilen usülü tartışmasız kızartmasıdır.

Patates, cipsin de temel maddesi olduğu için gençlerin en çok tükettikleri ve sevdikleri üründür.

*

Ben patatesin fıkrasını da çok severim:

Askerde kamuflaj yarışması varmış.

Komutan çuvallara girmiş askerlere tekme atıyor askerlerde hayvan sesleri çıkarıyor.

İlk çuvala vuruyor. -Hav hav. Komutan, aferin köpek çuvalı diyor.

2’inci çuval kedi, üçüncü çuval kuş derken sıra Temel’in girdiği çuvala geliyor.

Komutan tekmeliyor ses yok, iyice tekmeliyor yine ses yok.

Tekme tokat, tahta tüfek ses yok. Askerlerine emir veriyor sizde tekmeleyin. Çuvaldan bitkin bir ses duyuluyor. -Patatessss!

*

Eskiden Adapazarı’nın patatesi, kumu ve sanayi sitesi çok meşhurdu. (35 yıl önce)

Sakarya nehrinin kumlu toprağından çok lezzetli patates çıkardı. İnşaat sektörü kum ihtiyacını bu bölgeden sağlardı. Traktör yan sanayisi de çok ünlüydü.

Bölgenin cazibesi nedeniyle büyük şirketler buraya gelmeye başlayınca herşey değişti.

Şimdi o patates tarlalarından Toyota otomobil çıkıyor. Adapazarlı çiftçilerin çocukları da Toyota işçisi olarak çalışıyor.

Kalan kısmında da yine mısır, patates ve çim ekimi yapılıyor.

Benim yeğenlerim de bu işi yaptıkları için biliyorum

Neyse o konuyu geçelim!

*

Patatesin asıl vatanı Amerika olsa da, Türkiye’nin her yerinde yetişse de, en çok, Niğde, Afyon, İzmir, Bolu ve Nevşehir’de yetiştiriliyor.

Bu alanda 4,5 milyon ton üretimle dünyada 15’inci sıradayız. Çin’in birinci olduğunu da hatırlatalım.

Tekrar neden fiyatlar arttı sorusuna gelelim.

Nevşehir’de patates siğili hastalığı nedeniyle her geçen sene ekim alanlarında azalma yaşandı.

Tohumluk ekim alanında Nevşehir’de halen yasak uygulanmakta olup tamamen yemeklik patates üretiliyor.

Patates üretimi geçen yıllara göre düştü. Ancak patatesin tamamına yakını Nevşehir’de 7 aya kadar bekletilebilen oyuk kayalardan oluşan doğal depolarda muhafaza ediliyor.

*

Bu yıl tezgahlarda kilosu 5 liraya kadar çıkan patates, sabit ücretli ve dar gelirli vatandaşın bütçesini olumsuz etkileyince, patates fiyatları nereye koşuyor? sorusu sorulmaya başlandı.

Fiyatların yükselmesinin en önemli ilk nedeni patateste çıkan hastalık dolayısıyla patates üretiminin daraltılması.

İkinci neden don olayı ile patatesin tarlada kalması, yani toplanmaması.

Üçüncü neden depolarda 30 bin ton patatesi olan üreticinin yüksek fiyat beklentisine girerek satmayı ertelemesi Çünkü 1,50 liraya sattığı patates 5 gün sonra 1,80 lira olunca 30 kuruş zarar etmiş gözüyle baktı.

*

Kaliteli patatesin şu anda depodan çıkış fiyatı 2,50 lira. Fiyat yükselmesini fırsat bilen tüccarlarda devreye girince.

Tüccardan patatesi pahalı alan pazarcı esnafı da vatandaşa 5 liraya satmak zorunda kaldı.

Peki patates fiyatları ne zaman düşer?

http://www.yenisafak.com.tr/yazarlar/yasarsungu/patates-2010156