Polonia: Szanse i zagrożenia dla rynku ziemniaka w Polsce

Względnie wysokie ceny w dwóch ostatnich sezonach spowodowały wzrost areału uprawy ziemniaków w Europie Zachodniej i niektórych krajach Europy Środkowo-Wschodniej, w tym także w Polsce. W całej UE areał uprawy ziemniaków w 2017 r. wyniósł ponad 1,7 mln ha i był o ok. 2 proc. większy niż w 2016 r. Korzystne warunki meteorologiczne w okresie wegetacji 2017 r. sprzyjały generalnie uzyskaniu wysokich plonów. Zbiory ziemniaków w UE-28 zwiększyły się w porównaniu z 2016 r. o ok. 9 proc. i wyniosły ok. 62,0 mln t. W krajach Europy Zachodniej, mających decydujący wpływ na europejski rynek ziemniaków (Belgia, Francja, Holandia, Niemcy i Wielka Brytania), produkcja ziemniaków zwiększyła się w stosunku do 2016 r. o 3,5 mln ton. W efekcie ceny ziemniaków w Europie Zachodniej są w bieżącym sezonie bardzo niskie. Taka sytuacja w Europie (wysoka podaż ziemniaka) wpływa także na polski rynek ziemniaka. Presja sprzedaży ziemniaków na polski rynek jest bardzo duża.

WYSOKIE I ROZPROSZONE KRAJOWE ZBIORY

W 2017 r. powierzchnia uprawy ziemniaka w kraju wyniosła ok. 330 tys. ha (wzrost o ok. 6 proc.), co przy średniokrajowych plonach na poziomie 289 dt/ha dało zbiory w wysokości 9,5 mln t. Są to zbiory większe w stosunku do 2016 r. o ok. 7 proc.

Produkcja ziemniaka w naszym kraju ma dwa oblicza. Uprawą ziemniaka w Polsce zajmuje się ogółem ok. 370 tys. gospodarstw rolnych, z czego blisko 320 tys. gospodarstw ma plantacje małe, nieprzekraczające powierzchni 1 ha, gdzie zbiory służą samozaopatrzeniu, czyli o bardzo ograniczonej produkcji skierowanej na rynek. Jest to tzw. sfera socjalna produkcji ziemniaka, specyficzna w ramach UE dla naszego kraju i Rumunii. W skali całego kraju jest to powierzchnia poniżej 100 tys. ha ze zbiorami ubiegłorocznymi w wysokości ok. 2,5 mln t. Pozostałe ok. 50 tys. gospodarstw zajmuje się już profesjonalną produkcją ziemniaka. Całkowita powierzchnia uprawy w tej grupie liczy ponad 200 tys. ha, a ubiegłoroczne zbiory wyniosły ponad 7 mln t.

WYSOKA PODAŻ ZIEMNIAKA

Duże ubiegłoroczne zbiory generują wysoką podaż towaru na rynek. Taka sytuacja miała miejsce jesienią ubiegłego roku i na początku roku bieżącego. Nadmierne opady deszczu w wielu regionach kraju w okresie wegetacji, a szczególnie podczas jesiennych zbiorów, spowodowały podtopienia plantacji ziemniaka. Dużą część zbiorów z takich pól stanowiły bulwy z wadami (gnijące, zazielenione, zdeformowane, porażone zarazą ziemniaka itp.). Mokre bulwy z dużą ilością ziemi bez możliwości szybkiego osuszenia zaczęły masowo gnić w miejscach składowania. Producenci chcieli w takiej sytuacji szybko sprzedać swe zbiory, by nie narażać się na grożące wysokie straty przechowalnicze. Stąd na rynku pojawiło się dużo ziemniaków, a w konsekwencji ceny gwałtownie poszybowały w dół.