Ucrania: Oekraïne dopt eigen boontjes in uien en aardappelen

Natuurlijk vergemakkelijkt het verlagen of wegvallen van import- en exporttarieven het zaken doen, maar de Nederlandse export staat nu al op een laag pitje en dat zal door een overeenkomst ook niet plots een boost krijgen.

Oekraïne dat bekend staat om zijn astronomische landbouwareaal kan wat betreft de aardappel- en uienproductie prima zijn eigen boontjes doppen. Het land importeert vanuit Nederland maar een kleine hoeveelheid pootgoed, vrijwel geen consumptieaardappelen en geen enkele ui. Net als Rusland vindt de teelt van aardappelen in Oekraïne overwegend plaats in grootmoeders achtertuintje, in volkstuintjes en op kleine perceeltjes die bestemd zijn voor de lokale verkoop, weet Karst Weening van de Nederlandse Aardappel Organisatie. ‘Veel consumptieaardappelen gaan er dan ook niet naartoe. Tenzij er een misoogst is; dan kan de export ineens exceptioneel opzetten. Zo kan ik me voorstellen dat in het Ruslandjaar 2010, waar door enorme droogte ineens heel veel aardappelen uit Nederland moesten worden geïmporteerd, dat ook voor Oekraïne gold.’

Indirect heeft Nederland toch al last van uien uit Oekraïne

Met de export van pootaardappelen is sprake van iets meer stabiliteit. Van de afgelopen tien jaar was 2010 het beste jaar met 4.400 ton. Op de tweede plek staat het jaar 2013 met bijna 3.300 ton. Het jaar erop zakte de export echter terug naar 669 ton en van oogst 2015 is er tot dusverre 321 ton aan pootaardappelen geëxporteerd. ‘De laatste jaren is het lastig voor boeren in Oekraïne om pootgoed in te kopen vanwege de gedaalde grivna. Daarnaast hangt de verkoop samen met de hoogte van de prijs voor consumptieaardappelen. Is die hoog, dan verkopen boeren hun aardappelen liever en kopen ze pootgoed in voor het volgende seizoen. Bij een lage markt stoppen ze de aardappelen weer in de grond.’

Toch meent Weening dat een associatieverdrag altijd positief is. ‘De export van pootgoed en consumptieaardappelen zal altijd baat hebben bij het verdrag. Waar andere agrarische sectoren ook de negatieve kant van vrije handel met Oekraïne zien en bang zijn dat er enorme hoeveelheden goedkoop vlees dat niet aan de Europese normen voldoet onze kant op komt, is van concurrentie in aardappelen absoluut geen sprake. Voor de korte termijn vrees ik niet dat Oekraïense aardappelen hier terecht komen en al helemaal geen pootgoed, gezien de strenge richtlijnen waar het land bij lange na niet aan voldoet.’

Export van pootgoed en consumptie-aardappelen zal altijd baat hebben bij verdrag

Wat betreft de handel in uien is Oekraïne totaal geen issue. Nederland exporteert geen uien naar Oekraïne en er komt ook geen enkele ui van daar hier terecht. Volgens Gijsbrecht Gunter van het Groentenenfruit Huis vond er een jaar of tien geleden nog wel wat export vanuit Nederland plaats. ‘Maar nu produceert Oekraïne zelf veel uien en exporteert het ook binnen de regio. Het is een regio dat meer zelfvoorzienend wordt. Qua uien is Oekraïne niet bij Nederlandse exporteurs in beeld. Het is voor ons meer een concurrent dan een klant.’

Want wel of geen akkoord; indirect heeft Nederland toch al last van uien uit Oekraïne, stelt Gunter. ‘We zien dat Oekraïne steeds meer de Oost-Europese markt en Rusland bediend. Als onze Poolse en Roemeense afnemers in vervolg vaker hun uien uit Oekraïne halen, heeft dat effect op Nederland. Gunter verwacht niet dat de uien ook op de Nederlandse markt komen. ‘Dan moeten er internationale transportstromen zijn waar de uien in mee zouden kunnen gaan. Aan de kwaliteit van de Oekraïense uien zal het vermoedelijk niet liggen, maar logistiek moet het ook aantrekkelijk zijn. Verder is het speculeren welke invloed een handelsverdrag heeft.’ Vragen vanuit leden krijgt hij in ieder geval niet.