Polonia: Pełna odporność ziemniaka na wirusa Y

Jednym z najgroźniejszych wirusów występujących w uprawie ziemniaka (występujący także w uprawach pomidora oraz tytoniu) jest wirus Y ziemniaka (PVY). Zaliczany jest on do tzw. wirusów degradacyjnych – występuje w kolejnych latach w wegetatywnie rozmnażanych ziemniakach, przy czym z roku na rok objawy przez niego powodowane nasilają się, prowadząc nawet do całkowitego zniszczenia porażonych roślin. Wirus Y jest najczęstszą przyczyną dyskwalifikacji plantacji nasiennych. Głównym źródłem wirusów ziemniaka są zakażone sadzeniaki. Wirus przenoszony jest także prze mszyce.

Dlatego stworzenie odmiany całkowicie odpornej na tego typu wirusa było od lat w kręgu zainteresowania wielu naukowców.

Krokiem milowym w tym kierunku są spektakularne wyniki zespołu naukowego stworzonego przez profesora Jacka Henninga z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie.

Ich osiągnięcia zostały wyróżnione nagrodą AgroBioTop. Jest to nagroda pieniężna ufundowana przez firmę Bayer, przyznawana młodym naukowcom, przez kapitułę powołana przez Komitet Biotechnologii Polskiej Akademii Nauk.

Laureatką tegorocznej edycji tego konkursu została, należąca do zespołu naukowego profesora Henninga, dr Marta Grech-Baran.

Jak tłumaczyła - zidentyfikowanie genu receptora, uruchamiającego reakcje obronne zaatakowanej przez wirusa rośliny daje tzw. odporność krańcową (całkowitą). Polega ona na tym, że w roślinie namnażanie wirusa zostaje całkowicie zahamowane. Izolacja tego genu umożliwi poznanie molekularnego podłoża zjawiska, a także wprowadzenie tej cechy do wielu odmian ziemniaka, naturalnie podatnych na infekcję PVY. Jednak jego szybkie przeniesienie do skomercjalizowanych odmian wymaga zastosowania technik inżynierii genetycznej – GMO, na co Europa póki co nie pozwala. Osiągnięcie to jest przedmiotem zgłoszenia do amerykańskiego urzędu patentowego.

- Gen ten został wyizolowany z wykorzystaniem bardzo nowatorskiej technologii. Przy pomocy tej metody naukowcy z Wielkiej Brytanii wyizolowali oraz oznaczyli także gen dający odporność na Phytophthora infestans sprawcę zarazy ziemniaka – w tym przypadku pierwsze odporne odmiany są już w fazie badań polowych - tłumaczyła podczas piątkowego spotkania w warszawskiej siedzibie Bayer dr Marta Grech-Baran.