Polonia: Preparaty naturalne w ochronie ziemniaka przed alternariozą

W Polsce ziemniak pozostaje nadal ważną rośliną rolniczą. Atakowany jest przez wiele patogenów na wszystkich etapach rozwoju, począwszy od sadzenia, aż do przechowywanego plonu. Rozwój chorób na plantacji wpływa na zmniejszoną obsadę roślin na polach, wolniejszy ich rozwój, obniżoną plonotwórczość roślin poprzez zmniejszenie ich powierzchni asymilacyjnej (niszczenie naci miedzy innymi przez Alternaria spp.).

ALTERNARIOZA ATAKUJE WCZEŚNIEJ NIŻ ZARAZA ZIEMNIAKA

Alternarioza jest obok zarazy ziemniaka najgroźniejszą chorobą części nadziemnej roślin ziemniaka. Występuje powszechnie we wszystkich rejonach uprawy ziemniaka. W warunkach naszego kraju pierwsze objawy zainfekowania roślin ziemniaka sprawcami alternariozy (A. solani, A. alternata) obserwuje się przeważnie w II-III dekadzie czerwca, średnio 55-70 dni po wysadzeniu bulw. Porażeniu ulegają najpierw liście dolne, na których pojawiają się drobne, rozproszone, ciemne nekrozy.

 Na wyżej położonych liściach plamy są duże, okrągło-owalne lub kanciaste, o średnicy 1-2 cm. Są koloru brunatnego, czasem ciemnobrunatnego, zwykle z charakterystycznym, koncentrycznym strefowaniem. Wokół tych plam pojawia się żółte zabarwienie tkanek prowadzące do całkowitego przedwczesnego zamierania liści. Niekiedy podobne plamy (szczególnie przy silnej infekcji przez te patogeny) mogą wystąpić także na łodygach. Na zamierających lub martwych tkankach (szczególnie w okresie większej wilgotności) pojawia się oliwkowobrunatny nieraz oliwkowoczarny nalot. Są to trzonki i zarodniki konidialne Alternaria spp. wytwarzane w warunkach wysokiej wilgotności względnej powietrza, poczynając od 90 proc. Natomiast intensywność zarodnikowania zwiększa się wraz ze wzrostem temperatury.

 Optymalne warunki do rozwoju epidemii choroby stwarza więc stosunkowo wysoka temperatura (optymalna to 26-27oC), susza występująca na przemian z okresami o wysokiej wilgotności, częste, krótkotrwałe deszcze, obfite rosy oraz większa podatność odmian i osłabienie roślin. Patogeny te zimują w postaci grzybni w porażonych bulwach i na fragmentach porażonych roślin pozostawionych w ziemi. Pierwotnymi i wtórnymi źródłami infekcji są przenoszone z prądem powietrza i kroplami deszczu zarodniki konidialne. Zakażenie roślin zachodzi przez szparki oddechowe lub w miejscach rozerwania epidermy na dolnych, starszych liściach.

 Może również dojść do zakażenia bulw przez Alternaria spp. poprzez zarodniki konidialne dostające się z opadami deszczu do gleby lub w okresie zbioru przy stykaniu się z porażoną nacią. Zarówno A. solani jak i A. alternata produkują metabolity wtórne będące mikotoksynami. Są one zwykle wytwarzane na produktach żywnościowych, mają szkodliwy wpływ na zdrowie ludzi i zwierząt oraz powodują istotne straty ekonomiczne.