Bélgica: Diploïde aardappelen leveren bruikbare pootgoedoogst op

Het kan de aardappelveredeling sterk veranderen omdat het een opstap is naar het kweken van aardappelen uit zaad in plaats van pootgoed. De aardappel is tetraploïd, met vier paar chromosomen. Daardoor zijn bij een kruising de eigenschappen van de nakomelingen onvoorspelbaar. Veredelen met diploïde aardappelen geeft meer zekerheid omtrent de uitkomst.

Biotechnologiebedrijf Solynta is erin geslaagd om in de serre gekweekte diploïde aardappelen te planten in de vollegrond, en daar bruikbare pootaardappelen van te oogsten. Dat vertelt Pim Lindhout, directeur research and development, aan het Nederlandse vakblad Boerderij. “Een paar jaar geleden werden we nauwelijks serieus genomen met ons initiatief om aardappelen te kweken uit diploïde homozygote ouderlijnen. Wij laten nu zien dat het wel mogelijk is. Onze volgende stap is het veredelen van een commercieel aardappelras en daar kwekersrecht voor aanvragen. We verwachten dat we daar in 2020 mee op de markt komen.”

Solynta startte in 2008 en investeerde volgens Lindhout al vele miljoenen in het ontwikkelen van homozygote diploïde aardappelen. “Diploïde aardappelen zijn veel zwakker dan tetraploïde. We hebben miljoenen kruisingen uitgevoerd en meer dan 99 procent weer weggegooid, totdat we bruikbare diploïde homozygote ouderlijnen hadden. Doordat het aantal verschillende genen in de ouderlijnen sterk is verlaagd, kunnen we veel beter de eigenschappen van de nakomelingen voorspellen en ongewenste eigenschappen buiten de deur houden.” Inteelt heeft als voordeel dat het aantal verschillende genen in de volgende generaties steeds kleiner wordt, maar het maakt de nakomelingen ook zwakker.

Met vallen en opstaan is Solynta er in geslaagd om voldoende sterke diploïde homozygote ouderlijnen te kweken. Uit zo’n kruising ontstaan hybride aardappelen, die in een serre uit zaad zijn opgekweekt. Solynta plantte daarvan in het voorjaar van 2016 bijna vier hectare op akkerbouwbedrijf Wilhelminapolder in Zeeland. Volgens Lindhout leverde dat voldoende bruikbaar pootgoed op. “Op een andere plek hebben we diploïde hybrides vergeleken met commerciële rassen. Bij één hybride kwamen we aan dezelfde opbrengst als Bintje. De kwaliteit was niet vergelijkbaar, maar via ons systeem van hybride veredeling kunnen we dat snel verbeteren.”

In 2017 gaat het bedrijf aardappelen planten waarin twee resistentiegenen tegen phytophthora zijn gekruist in twee jaar tijd. Via traditionele veredeling doe je er meer dan tien jaar over om één resistentiegen in te kruisen.