Países Bajos: Telers willen niet vóór 1 oktober oogsten

De regel om voor 1 oktober te oogsten, is onderdeel van het mestbeleid. Boeren die zich niet aan de kalender houden, mogen in het volgende jaar minder mest gebruiken.

Door het natte en koude voorjaar werden de aardappelen pas laat in de grond gepoot, waardoor ze niet genoeg de tijd hadden om te volgroeien. "Normaal gesproken poten wij aardappelen rond eind april, maar dit jaar konden we dit eind mei pas doen", zegt Bert Merx, eigenaar van een akkerbouwbedrijf dat consumptieaardappelen teelt. "Vanaf het moment dat de plantjes boven de grond komen, hebben ze 100 groeidagen nodig om een knol te vormen en te rijpen."

De 1 oktoberregel

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft dit jaar specifieke maatregelen aangekondigd om de waterkwaliteit te verbeteren. Een onderdeel daarvan is dat boeren voor een bepaalde datum hun gewassen moeten oogsten. Nadat de gewassen worden geoogst, zijn veel boeren verplicht om een zogeheten vanggewas in te zaaien.

Dit is een gewas dat na de oogst wordt geteeld om meststoffen, vooral nitraat, op te nemen. Daarmee wordt voorkomen dat de stoffen in het oppervlaktewater terechtkomen. Volgens Arjen Brak, Sectorspecialist Akkerbouw en Vollegrondsgroente bij Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland (LTO), geldt deze regel niet voor heel Nederland, wel voor zand en lössgronden, zoals in Gelderland en Limburg.

De aardappelen zijn dus nog lang niet volgroeid en rijp. Daarmee zitten de boeren met een dilemma. Of ze houden zich aan de regels, met lagere kwaliteit en opbrengst tot gevolg. Of ze negeren de regels: ze hebben dan een hoge opbrengst, maar dan hebben ze volgend jaar een probleem.

Voor Merx gaat kwaliteit voor. "Ik ben verantwoordelijk voor de producten die ik lever en ik laat me niet leiden door de kalender." Volgens hem is de maatregel met bijbehorende datum achter het bureau bedacht en klopt die niet met de werkelijkheid. "We zijn afhankelijk van de weersomstandigheden. Deze zijn elk jaar anders."

En Merx is niet de enige die ná 1 oktober gaat oogsten, vertelt Brak. " Ik verwacht dat veel boeren naar de juiste oogstomstandigheden kijken en niet naar de kalender, en dan maar de korting voor lief nemen", zegt hij. "Maar als door de stikstofkorting boeren hun gewassen minder goed kunnen voeden, zullen op de lange termijn de oogsten minder worden."

Of dat gevolgen heeft voor de prijzen van aardappelen en patat, is volgens Brak nu nog niet duidelijk. "Het is altijd een kwestie van vraag en aanbod. Als de opbrengst laag is, dan zullen we dat in de prijs merken."

Stikstof

Nederland stoot vier keer zoveel stikstof uit als een gemiddeld land in Europa. De landbouwsector is verantwoordelijk voor 61 procent van de uitstoot. Het kabinet moet aan Europese richtlijnen voldoen en had het doel gesteld om de uitstoot vanaf 2030 met 50 procent te verminderen. Hoewel dat laatste door de val van het kabinet op losse schroeven is komen te staan.