Holanda: Aardappelprijzen op hoger niveau dan jaar geleden

boerderijprijzen zijn de eerste maanden van seizoen 2015-2016 licht gedaald tot net onder het gemiddelde van 2010.

Prijsontwikkeling

De af-boerderij aardappelprijzen liggen dit aardappelseizoen (2015-2016) op bijna 97 punten, ruim 40 punten hoger dan het voorgaande seizoen (2010=100). Het hogere prijsniveau is bepaald door meerdere factoren. Volgens de oogstramingen is de aardappelproductie in Nederland en Noordwest-Europa dit seizoen kleiner ten opzichte van voorgaande jaren. De aardappelverwerkende industrie draait op volle toeren om aan de buitenlandse vraag naar aardappelproducten te kunnen voldoen. Partijen die tijdens of kort na de oogst kwalitatief minder waren (onder andere rot) zijn tijdig verwerkt. De export van verse aardappelen is lager met uitzondering van de export naar België. Halverwege het seizoen blijken de aardappelvoorraden krapper dan verwacht. De producentenprijsindex (PPI) is opgelopen tot 118 punten. De verwerkers kopen via contracten in, waardoor ze relatief stabiele verkoopprijzen hanteren. De consumentenprijsindex ligt in februari bijna 30 punten hoger dan een jaar eerder, maar nog beneden 110 punten. De consumentenprijs volgt de prijsontwikkeling in de aardappelmarkt, maar de relatieve uitslagen zijn kleiner dan bij de af-boerderijprijzen. Dit komt omdat in die consumentenprijs ook kosten zijn opgenomen voor onder meer sortering, verpakking en transport.

Achtergrond keten en prijsvorming in de keten van aardappelen

Er zijn een kleine 6.800 consumptieaardappeltelers in Nederland. Zij produceren jaarlijks gemiddeld 3,9 miljoen ton consumptieaardappelen. De geteelde rassen verschillen naar bestemming: de verwerkende industrie (bevroren aardappelproducten, koelvers, chips) of de verse tafelaardappelen. Aardappelen worden direct na de oogst geleverd of op de boerderijen bewaard en op afroep geleverd. In Nederland bestaan ongeveer 40 bedrijven die tafelaardappelen verwerken, de zogenaamde kleinverpakkers. Zij sorteren, wassen en verpakken rond de 0,8 miljoen ton aardappelen per jaar voor de Nederlandse markt en exportmarkt (ruim 50% export). Binnen de verwerkende industrie zijn er vier grotere spelers die 85% van het volume verwerken. Het zijn mondiaal opererende bedrijven, met meerdere productielocaties. Het grootste deel van hun voorgebakken producten wordt ingevroren en geëxporteerd. Van de consumptieaardappelen wordt ongeveer 80% via de supermarkten aangeboden. Voor koelverse producten is het aandeel bij supermarkten 95%.

Afstemming tussen schakels

Aardappeltelers verkopen hun product op contractbasis of via de vrije markt. Prijzen in Noordwest-Europa worden bepaald door de vraag van en concurrentie tussen verwerkers en het aanbod in de productieregio Noordwest-Europa (Nederland, Frankrijk, Duitsland, België, Verenigd Koninkrijk). Om hun grondstofvoorziening zeker te stellen, bieden afnemers voorafgaand aan het teeltseizoen contracten aan. Ongeveer 75-80% van de aardappelen voor de verwerkende industrie wordt op contractbasis verhandeld. Er bestaat een grote variatie aan contractvormen. Producentenprijzen zijn aanzienlijk minder volatiel dan de af-boerderijprijzen. In 2007 was er vanwege droogte en wateroverlast wel een effect van de hoge af-boerderijprijzen te zien. In 2011 waren deze effecten veel minder zichtbaar. De supermarktketens kopen veelal in op basis van contracten die voor een langere periode (van maanden tot een jaar) gelden. De prijzen van verse en koelverse producten in het winkelschap volgen de fluctuaties in de telersprijzen.

Prijsindices

De consumentenprijzenindex (CPI) is gebaseerd op een mix van consumptieaardappelen en aardappelproducten die vers, bevroren en in koelverse vorm worden aangeboden bij supermarkten, speciaalzaken en op markten. De producentenprijsindex (PPI) is voornamelijk gebaseerd op opbrengstprijzen van verwerkers die sorteren en verpakken, maar deels ook op die van fabrikanten van voorgebakken frites en chips. De index van de af-boerderijprijzen van aardappelen is gebaseerd op zowel contract- als vrijemarktprijzen.

Agrimatie heeft ook statistieken voor de ontwikkeling van prijzen voor groenten en fruit.

Bron: Agrimatie