Bélgica: Wateroverlast zet mes in areaalgroei België

DOSSIER: Lees hier alles over de wateroverlast in Noordwest-Europa

Exacte cijfers kunnen nog niet worden gegeven, maar duidelijk is dat de wateroverlast ook onder Belgische aardappeltelers lokaal tot veel problemen en zorgen leidt. ‘In de Noorderkempen bij de Nederlandse grens is toch wel 10 procent verdronken’, vermoedt Romain Cools van Belgapom. ‘Maar in de Westhoek, ook een belangrijk teeltgebied, is weinig tot geen schade. Het is zeer lokaal en dan vooral in platte gebieden zonder hellingen waar het water is blijven staan.’

Telers doen noodgreep en vragen toestemming voor spuiten met helikopter

Verder wijst Romain Noord-Frankrijk aan, waar de Belgische fritesindustrie veel grondstof inkoopt, als een gebied waar veel schade is. Ilse Eeckhout van PCA noemt de Noordelijke provincies Antwerpen en Limburg als de hardst getroffen regio’s. Samen met belangrijke regio’s in West-Vlaanderen, maar toch ook wel lokaal in het oosten. ‘Het is de intensiteit van de regen in korte tijd. Het aantal mm is niet overal spectaculair hoog, maar zoveel regen in korte tijd geeft wel degelijk grote problemen.’

Telers maken zich grote zorgen over phytophthora. De druk is hoog, stelt Cools. ‘Maar niet overal kunnen telers het land op. De schade die daar nog uit voorkomt, kan reëel zijn. Dat een deel van de areaaluitbreiding verloren is, mag duidelijk zijn. Aan de andere kant zijn er ook mensen die menen dat de 15 procent groei vanwege de gestegen verwerkingscapaciteit mooi was, maar misschien ook wel wat veel. Nog niet alle lijnen draaien. Mogelijk dat de markt door deze schade normaliseert, zo zeggen sommige mensen tegen mij. Maar ik vind de gevolgen vandaag de dag nog moeilijk in te zien. Alleen dat het rendement eronder zal leiden, is duidelijk.’

Een schatting durft Guy Depraetere van het Algemeen Boerensyndicaat wel voorzichtig te geven. ’Ik denk dat een verlies van 5 procent wel realistisch is. Indirect is de schade nog groter. Zeker bij vroege aardappelen die niet op tijd konden worden bespoten, maar welk effect dit zal hebben is nog niet in cijfers te zeggen. Of de hele areaalsuitbreiding teniet wordt gedaan, weet ik niet. De natuur kan hard zijn, maar we zitten vroeg in het groeiseizoen waardoor het achteraf ook nog kan meevallen. Maar dat de start niet goed is, is helder.’

Het had overigens volgens hem nog erger kunnen zijn. ’Waren de hoosbuien drie weken later gevallen en de knolzetting was bezig, was de ramp nog groter.’ Over de Westhoek zegt hij dat het gebied de eerste onweersdag de volle laag kreeg en hier en daar de planten een kilometer verder op lagen, maar vervolgens weinig regen meer heeft gehad. ’Afgezien van erosieplekken is de schade daar niet enorm. Ze konden maandag ook weer spuiten.’ 

Dat het water de telers aan de lippen staat, blijkt uit het gegeven dat er enkele telers en gewasbeschermingsfirma’s geprobeerd hebben toestemming te krijgen van de overheid om met een helikopter te mogen spuiten tegen phytophthora. Een noodgreep voor degenen die niet met de trekker het land op kunnen. Voor sommige percelen de enige manier om ze nog te redden. ‘Daarvoor moeten echter complexe procedures worden opgezet, die veel tijd en energie vergen. Dat heeft te maken met regelgeving omtrent driftreductie en bufferzones. Toelating zou lang duren en daarvoor is het te kort dag’, weet Eeckhout.

Het enige wat deze telers nog rest is de schade indienen bij het rampenfonds. ‘De kans is redelijk groot dat de overheid de wateroverlast als ramp erkent, maar het wachten is nog op het advies van het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI)’, zo verwacht de PCA-medewerker.